Doksanlı yıllarda herkesin hayatına giren Finlandiya kaynaklı Nokia telefon markaları ve üretildikleri ülkeler konusunda başı çekmeyi hak eder. Bu sektörün öncüsü telefon markaları ve isimleri denildiğinde ilk akla gelen Finlandiya ve Nokia’dır diyebiliriz.
2014 yılında komik bir rakama Microsoft’un satın aldığı Nokia bugün Lumia adı altında piyasada devam ediyor ama eski günlerin ihtişamından artık çok uzak. Oysa 1995 yılında kullanıma sunulan Nokia 2110 ile peşinden gelen ve tek tuşla kullanma kolaylığını sunan Nokia 3110 kendi alanlarında rakipsizdi. Bugün için hala Nokia 3310 dünyada en çok kullanılan telefon markası diyen kullanıcılara rastlayabilirsiniz. İnternete bağlanma özelliği ile popüler olan akıllı telefonlar Nokia 3310’un yoğun biçimde benimsenme seviyesine ulaşamadılar.
Bugünün akıllı cep telefonları o kadar gelişti ki her biri için kalın bir kullanma kitapçığı yazılabilir. Fonksiyon çoğalması kullanma zorluğu yaratıyor diyenlerin sayısı da az değil. Günümüzde cep telefonu markaları listesi bir hayli kabardı. Özellikle Japon telefon markaları tüm dünyada dikkat çekici bir talep görmeye başladı.
Çok sayıda telefon markaları isimleri dendiği zaman kullanıcıların karşısına çıkmaktadır ama bu konuda söz dönüp dolaşıp gene bilinen markalara gelmektedir. Çünkü bu markalar piyasada güven sağlamış isimlerdir ve tüketicinin güveninin sağlanması özellikle elektronik aletlerin üretiminde çok önemli bir konudur. Servis ve yedek parça ağının olması, alıcının karşısında ciddi bir muhatap bulması bu güveni sağlamaktadır. (Aynı sistem örneğin araç satışları için de geçerlidir.) Güven duyma şu anda alıcılar açısından telefon markaları ve üretildikleri ülkeler konusunda temel kriterdir. Bu da Güney Kore, ABD, Japonya, Almanya gibi işin büyüklerini akla getiriyor. Japon cep telefonu markaları ise diğerlerinden bir tık üste çıkıyor.
Sayılan bu ülkeler içinde Güney Kore telefon markaları akıllı telefonlar ile başlı başına bir pazar payına sahiptir. Telefonların içinde olan sensör çeşitliliği, model sayısının çok fazla olması ve sağlam teknolojik alt yapı şirketin en büyük kozudur. Samsung hangi ülkenin artık bilmeyen yok. Gerçi 2017 yılında firma ürettiği Note 7 model telefonların patlamalara yol açmasıyla büyük bir prestij kaybına uğradı ama piyasadan Note 7’yi toplayan firma üretimi durdurarak eski güveni sağladı. Firma bu telefonu muadilleri ile değiştirdi ve para iadesi taleplerini de karşıladı. Yaklaşık 2,5 milyon telefonu geri alan firma yıl sonu hesaplarında gene de yüzde 6 oranında bir kar açıklamıştı. Japon telefon markaları arasında en popüleri hala Samsung markası. Bu durum diğer elektronik ürünlerde de firmaya duyulan güvenin göstergesi kabul edilmişti.
Güney Kore merkezli çalışan diğer ünlü cep telefonu markası LG’dir. Kore telefon markaları arasında popüler olan LG, G5 ile yapmış olduğu teknik hamle ile tek kalemde popüler hale geldi. Life is Good – Hayat Güzeldir sloganıyla bilinen firma adını 1995 yılına kadar birlikte üretim yaptığı Lucky – Goldstar’dan almaktadır. Bugün Goldstar’ı hala pek çok uydu alıcısı üzerinde görebilirsiniz. Fakat artık firmanın lokomotif ürünü akıllı cep telefonlarıdır. Ülkenin imzasını taşıyan diğer cep telefonu markaları ise Pantech ve KT Tech olarak verilebilir. Telefon markaları ve üretildikleri ülkeler listesinde Güney Kore’nin gerçekten iddialı bir yeri vardır.
ABD merkezli iPhone ise sektörde adeta bir efsane haline geldi. iPhone nerenin malı sorusu oldukça bilindik çünkü aynı zamanda tüm dünya pazarında en büyük paya sahip. Markanın kendine ait bir bir yazılım dili bile var. (İOS) Bugün için iPhone adeta ürünün önüne geçen bir marka olarak piyasadadır. ABD’nin konuyla ilgili bilinen diğer markalarını General Mobile ve Motorola olarak sıralayabiliriz. Dünyada ilk uydu telefonu teknolojisini geliştiren ve o zamanki ağırlığı iki kiloyu geçen telefonlar bugün zor hatırlansa bile bir zamanlar Motorola bunları öncü marka olarak üretmişti. ABD’nin bu konuda aslında çok sayıda markası olduğu da görülmektedir. Alcatel, Amazon, Apple, Caterpillar, HP, Microsift Mobile, Firefly, Dell, AT&T, Energizer, Google Nexus gibi değişik elektronik firmaları kendi imzalarını taşıyan akıllı cep telefonlarını da üretiyorlar. Bu markalar genelde ülke içi tüketimi ön planda tutuyor.
İletişim teknolojileri ve elektronik cihaz üretimine Uzak Doğu’dan katılan ve her zaman için adından söz ettiren bir başka ülke ise kuşkusuz Japonya’dır. Japonya’nın simge haline gelmiş markası ise Sony’dir. Z serisi akıllı telefonları Sony imzasıyla bugün pek çok kişinin elinde görebilirsiniz. Toshiba, Fujitsu ve Panasonic ise Japon telefon markaları konusunun diğer tanınan isimleridir. Özellikle ev telefonları eya fax gibi ofis cihazları kullanılırken Panasonic neredeyse tek tabanca kabul edilmekteydi.
Eski popülaritesine sahip olmasa da Sony hala birçok kişinin favori markalarından biri haline geldi. Bu yüzden popüler ürünlerle dikkat çeken markalar arasında öne çıkmaktadır.
Avrupa’da cep telefonu üreticisi olan ülkeler listesinde öncülüğü Almanya yapıyor. Alman malı telefon var mı sorusuna cevap arayan birçok kullanıcı merak edilenleri öğrenmek için bilindik markaların ürünlerine bakıyor. Yaratıcı konumunda olan Finlandiya’nın ise dünya pazarında yeri kalmadı. Sanayi devrimi ve makineleşmenin başladığı ülke olarak tarihte yerini alan Almanya bugün için Siemens, Telefunken, Grundig Mobile gibi markalarla elektronik cihaz üretiminde en güvenilen isimlerini yarattı. “Alman telefon markaları sonuçta, sağlamdır” sözünü teknolojik üretim alanında yaygınlaştıran Almanya akıllı telefon piyasasında olmayan ama diğer elektronik eşyaların üretimini yapan Bosch ile de bütün dünyada tanınıyor.
Bosch’un piyasa değeri geçen yıl 10.4 milyar dolar olarak açıklanmıştı. İçlerinde Siemens, Audi, Adidas, DHL, BMW, SAP, Mercedes-Benz gibi dev şirketlerin yer aldığı Almanya’nın en değerli 10 telefon markası toplam mali değeri ise 2019 yılı için 350 milyar dolar olarak tahmin ediliyordu. Almanya’nın telefon markaları içinde Siemens en fazla kullanım oranına sahip isim olarak telefon markaları ve üretildikleri ülkeler konusunda öne çıkmaktadır. Siemens bugün Avrupa’nın da en büyük teknoloji holdingidir.
Tayvan kaynaklı bir diğer örnek olan HTC başarısız marka telefonlar arasında dikkat çekmişti. Aslında oldukça özellikli olan ürün pek tutulmadı ve rakiplerinin çok gerisinde kaldı. Samsung ve Apple rekabetinin arasında ezilen ürün, yıllarca piyasaya tutunmaya çalıştı ama başarılı olamadı. Bu yüzden sevilen modelleri olsa da bu rekabette eriyip bittiğini söylersek yanlış olmayacaktır. Google desteğine rağmen başarı bulamayan firma, Cher Wang ve Peter Chou iş birliğiyle kurulmuştur. HTC hangi ülkenin malı sorusunun cevabını merak eden benzer birçok makayı da keşfetmiş oluyor.
Teknoloji ve cep telefonlarından bahseden bir yazıda Çin’den bahsetmemek olmaz. Gerçi “Çin Malı” kavramıyla piyasada her zaman bir güven eksikliğinin duyulduğu gerçektir ama Çin bugün için dünyadaki telefon markaları Huawei, Lenovo, Xiamo, OPPO ve Meizu gibi cep telefonu markalarıyla piyasayı daima zorlamaktadır. Özellikle Huawei, 1987 yılında kurulmuş olmasına karşın, son iki yılda bizde de tanınmaya başladı. Çin’in GSM teknolojileri konusunda sahip olduğu bir özellikten daha bahsetmek gerek. Aslında pek çok markanın üretim aşaması ucuz işgücü nedeninden dolayı Çin’den geçmektedir. Elektronik parça üretiminde dünya çapında bir kapasiteye sahip olan Çin montaj ve markalandırmayı diğer şirketlere bırakıyor ama KDV oranı yüksek ürünler üretip satabildiği için kendi ekonomisini de sürekli güçlendiriyor.
Tayvan malı olan Acer ve özellikle ASUS markası da cep telefonu ve elektronik eşya kullanıcılarının bildiği isimlerdendir. (ASUS özellikle bilgisayar üretiminde öne geçmiştir.) ASUS ZenFone 4’ü tek başına işinizde kişisel yardımcınız olarak kullanabilirsiniz, kalitesi yüksektir. DOPOD ve BenQ Tayvan’ın diğer bilinen markalarıdır. Kore malı telefon gibi arayışları olan kişilerin karşısına bu ülkenin cihazları da çıkacaktır. Oldukça beğeni kazanan bu ürünler sayesinde ekonomik telefon arayan kişiler de ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
Rusya’dan dünya piyasalarına verilen Explay, Gresso, Yotaphone, TeXet markaları ve eski popülerliği kalmasa bile İsveç üretimi Ericsson dünyada sözü edilen telefon markaları sıralamasına girebilir. Ericsson 2016 yılından beri ülkemizde baz istasyonu yapımında, altyapı ekipmanları üreticisi olarak tanınmaktadır. Diğer ülkeler ve cep telefonu markaları içinde Hindistan’ın elektronik cihaz üretiminden biraz daha bahsedilebilir. Hint BT endüstrisi (Bilişim teknolojisinin kısaltılmış halidir) bugün için dünyada 75 milyar dolarlık bir hacme sahiptir fakat denilebilir ki ülkenin gücü marka yaratmaktan çok yazılım teknolojisi dalında çalışan bilgisayar dehalarından kaynaklanmaktadır.
Bugün için yazılım mühendisliği alanında ABD’de yüzde 62 oranında Hint kaynaklı çalışan ve mühendis olduğu tahmin ediliyor. Hint asıllı BT kaynakları marka telefonlar konusunda bugün istatistiksel verilerde yetenek havuzu olarak kabul edilmektedir. Bilişim teknolojileri alanında sağlam bir alt yapıya sahip olan Hindistan Videocon, Iball, Xolo, Intex Technologies ve Lava International gibi markalar ve şirketlerle ilgili piyasada yer almaktadır.
Bugün için bu teknolojiye yatırım yapan hemen bütün ükeler akıllı cep telefonu üretimi yapabiliyor. Tunus’tan Evertek Tunisia, Omanya’dan Allview, Meksika’dan Zonda ve Lanix, Pakistan’dan Qmobile, Endonezya’dan Advan ve MITO, Brezilya’dan Gradiente, Çek Cumhuriyeti’nden Verzo ve Jablotron telefon markaları ve üretildikleri ülkeler listesinden örnek olarak verilebilir.
Piyasada ihtişamını kaybeden markaların içinde Kanada yapımı Blackberry de hemen akla geliyor. Gelişen iletişim teknolojisi artık Blackberry’nin özelliklerini çok aştı. Hatta 2016 yılında TLC İletişim ile üretim hakları konusunda anlaşan Blackberry hem bu ortaklıktan ayrıldı hem de bu yılın Ağustos ayından itibaren bu telefonların artık satılmayacağını duyurdu. Piyasa bu haberi bir dönemin sonu olarak kabul etti. Bir zamanlar çok ilgi görmüş olsa da günümüzde kullanılan farklı markaların ürünleri markanın pabucunu dama atmış oldu.
Bu konuda ülkemizin adından söz ettiren marka olarak Vestel öne çıkıyor. Vestel’in Venüs marka telefonları yazılım ve donanım açısından yabancı şirket desteği alsa bile yerli marka olarak eski telefon markaları listesine giremese de yeni denemeleri vardır. Özellikle Vestel Venüs 7 en yeni yerli telefon olarak piyasaya sürüldü fakat fiyatları bir yerli ürüne göre gerçekten yüksek tutulmuştu. Türk Telekom, Avea, Teknosa, Piranha, Casper gibi telefonlar ise yabancı şirketlerin Türk firmaları ile yaptıkları ortaklıklar sonucu üretilen cep telefonlarıdır.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu adı altında resmi platformda sürdürülmeye çalışılan bilişim teknolojileri konusu ülkemizin teknik yatırımları içinde her zaman ön sırayı alıyor. Böyle olması da zorunlu, çünkü dünyanın geleceği artık bu alanda şekilleniyor.
Bu yüzden çocuklara daha küçük yaşta “kodlama” öğretmek gelecek adına yapılan en akıllıca yatırımlardan biri olacaktır. Fakat akıllı cep telefonu, kodlama veya bilişim uzmanlığı dendiği zaman bizde popüler kültüre bağlı olarak akla hemen telefon markaları ve bilgisayar oyunları gelmektedir. Oysa bilişim teknolojileri çok geniş bir konudur. Örneğin koronavirüs kısıtlamaları sonucu evde kaldığımız bugünlerde “Hayat Eve Sığar – HES” kodu ile 65 yaş üstüne verilen seyahat izninin elektronik ortamda takibini yapabilmek ülkemizin bilişim teknolojilerinde geldiği seviyesinin sonucudur.
Bir günde 109 bin kişinin başvurusunu alabilmek ve bunların 30 binini sonuçlandırmak bir başarıdır. Veya gene bugünlerde eğitimi evde devam ettiren EBA – Eğitim Bilişim Ağı da konuya başka bir örnek olarak verilebilir.
Kullanıcı deneyimine göre değişen telefonlar, genel anlamda farklı marka bağımlılıklarının gelişmesine neden olmuştur. Özellikle iş dünyasında öne çıkan çok sayıda model Samsun ve Apple marka telefonların popülaritesiyle dikkat çekmektedir. Kişisel kullanım ve bütçeye gören bu seçim konusunda karar vermek son kullanıcının kararıdır.
Her iki ülkenin de başarılı ürünleri vardır. Düşük, orta ve üst segmentte üretim yapan markalarda kullanım amacı ürünün en iyi oluşunu belirlemektedir. Özellikle geniş kitlelerce tercih edeceğiniz çok sayıda model, beğeni kazanan yaklaşımlar oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
Akıllı telefonların farklı müşteri segmentlerine uygun olarak üretilen çeşitleri vardır. Her markanın ekonomik bir modelini bulmak mümkündür. Ancak Apple gibi markaların düşük segment ürünleri de ülkemizde pahalıdır. Çünkü vergiler ve ithal ürün olması maliyeti arttırmaktadır.
Çin’in yeni markası olan Oppo özellikle fotoğraf kalitesi yönünden iyi bir etki ortaya çıkardı. Büyük bir ilgi gören ve kaliteli kameraya sahip olan bu ürün de Uzak Doğu menşei ürün olarak Çin çıkışlıdır.
Türk markası olan ve Google tarafından teknoloji ödülüne layık bulunan bu ürün, yerli malıdır. Dünyanın en iyi makalarıyla rekabet halinde olan marka, Sony, Panasonic gibi markalarla çözüm ortaklığı yapmaktadır.
